Thursday, July 1, 2021

https://www.sunstar.com.ph/

https://www.sunstar.com.ph/

30 ka pulis girelibuhan; himuong janitor

Posted: 01 Jul 2021 01:21 AM PDT

Tanang police personnel sa Police Station 1 sa Mandaue City Police Office (MCPO) giparelibuhan ni Police Brigadier General Ronnie Montejo tungod sa kahugaw sa ilang police station bisan sa kanunay nga mando sa tanang kapulisan nga manglimpyo sa ilang buhatan.

Ang 30 ka personnel gipaubos sa imbestigasyon dungan sa mando kanila nga matag adlaw, manglimpyo sa tanang lima ka police stations sa Siyudad sa Mandaue.

Atol sa inspection sa National Internal Affairs Service sa Philippine National Police, nakaplagan nga hugaw kaayo ang ilang buhatan, nga usahay magsud gawas lang bisan ang mga iro.

Unang girelibuhan ang ilang hepe nga si Police Major Eric Gingoyon sa samang rason.

Kasamtangan silang gibutang sa Holding Unit sa MCPO samtang magserbisyo sa ilang silot. (AYB)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Paul migiya sa Suns sa Finals; Clippers gipalagpot sa Game 6

Posted: 30 Jun 2021 11:37 PM PDT

Human sa 28 ka tuig nga pagpaabot, nahibalik na usab sa NBA finals ang Phoenix Suns sa dilhang hingpit nilang gipalapot ang host Los Angeles Clippers, 130-103, sa Game 6 sa Western Conference finals Miyerkules (Huwebes sa Pilipinas).

Ang beterano ug seasoned pointguard nga si Chris Paul, gawas sa pagderiher sa kamada sulod sa korte, mipakatap usab kini og 41 puntos nga gilamasan og pito ka tres, walo ka assists ug upat ka rebounds.

Midugang og 22 si Devin Booker ug double-double usab ang natampo ni Deandre Ayton nga may 16 puntos ug 17 ka rebounds.

Kini maoy ikatulong pagtaak sa Suns sa finals diin ilang ikasangka ang modaog sa Eastern finals tali sa Milwaukee Bucks ug Atlanta Hawks nga sa pagkakaron nagtabla sa ilang series, 2-2.

Sa iyang 16 ka tuig sa NBA, una kining higayon ni Paul nga nakaabot sa finals ug kini iyang nahimo diha sa Staples Center ang homecourt sa iyang kanhi team.

Katapusang nakalapos ang Suns sa Finals niadtong 1993 sa panahon pa nga si Charles Barkley mao nangulo, apa napildi sila sa Chicago Bulls nga gibituonan ni Michael Jordan.

Ang tuig 1976 maoy una nilang higayon pagpatong sa finals apan napukan sila sa Boston Celtics.

Mihamok sa kapildihan sa Clippers mao ang pagpalapot ni Patrick Beverly sa korte tungod sa iyang pagtukmod ni Paul sa nahabiling 5:48 segundos.

Laing nakatampo mao ang pagkagar sa mga itsa ni Paul George kinsa nalimitahan lang kini og sais puntos sa first half human sa iyang 41 puntos sa Game 5 nga nakapa extend sa series.

Nangulo sa napukan nga Clippers si Marcus Morris nga may 26 puntos bisan pa man og aduna kini gipamati sa tuhod. (JBM)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Batan-ong Gilas pildi apan mapasigarbuhon

Posted: 30 Jun 2021 09:40 PM PDT

Garbo taliwala sa kapildihan.

Kini maoy milihi sa mga batan-ong Gilas Pilipinas sa ilang unang duwa sa Fiba Olympic Qualifying Tournament batok sa Serbia nga gipahigayon sa Belgrade.

Napildi man tuod, 83-76, apan nakahatag usab kini og saktong kombati una pa maangkon sa Serbia, ang no. 5 team sa world basketball, ang kadaugan.

"A lot of people will look at this as some sort of moral victory. I've been in this game for such a long time and I just don't believe in those," matod ni Gilas coach Tab Baldwin.

Giangkon ni Baldwin nga anaa pa sa developmental stage ang batan-ong Gilas, hinungdan nga biya ug underdog kaayo sila batok sa host Serbia.

Apan bisan pa niini, nakahatag kini og dakong hudlat batok sa team nga gipangulohan og lima ka mga beterano, lakip na ang higanting si Boban Marjanovic, ang 7-4 nga sentro sa Dallas Mavericks.

Kini dakong sukwahi sa nahitabo niadtong 2019 diin ang powerhouse Serbi yano kaayong milubong og 59 puntos sa Pilipinas sa Fiba World Cup sa Foshan, China.

Gikan nga nabiyaan og 16 puntos, ang Pilipinas migukod ug milabni sa labaw sa makadiyot, 74-73, 3:50 ang nahabilin sa duwa pinaagi sa lay up ni RJ Abarrientos.

Diha pay daghang kahigayonan nga mabingat pa unta sila sa bintaha bisan pa man sa mga boo nga milanog sulod sa arena, apan wala lang gyud sila makalahutay.

Ang twin tower sa naturalized nga si Angel Kouame ug sa seven footer nga si Kai Sotto nakapakita usab og saktong labok sa ilawom nga bahin.

Si Kouame mikolekta og 17 puntos, pito ka rebounds, tulo ka blocks ug duha ka assists, 13 ang natampo ni Jordan Heading ug 10 puntos usab gikan ni Sotto.

Ang Gilas miduwa nga wala ang ilang top scorer nga si Dwight Ramos tungod sa injury nga naangkon niini.

Mga puntos:

Serbia (83) - Marjanovic 25, Dobric 16, Teodosic 13, Andjusic 12, Petrusev 8, Davidovac 5, Milosavljevic 2, Jovic 2, Avramovic 0.

Philippines (76) - Kouame 17, Heading 13, Sotto 10, Baltazar 10, Abarrientos 9, Tamayo 5, Navarro 4, Go 4, Belangel 2, Nieto 2. Quarters: 22-16, 45-34, 67-62, 83-76.(JBM)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

60 anyos nga ginang gipatay; motibo sungi sa yuta

Posted: 30 Jun 2021 07:08 AM PDT

Lola namatay human pusila sa duha ka mga lalake alas 4 sa hapon Martes, Hunyo 29, 2021 sa Barangay Panas, lungsod sa Consolacion, amihanang Sugbo.

Sungi sa yuta ang gituohang motibo sa pagpatay kang Rosebilla Tanjay, 60, minyo, nakaangko'g upat ka mga samad pinusilan sa iyang dughan.

Naangol ang iyang bana nga si Rogelio, 70, kinsa samdan sa wala nga tuhod.

Si Police Corporal Ritchel Guilleran, imbestigador sa Consolacion Police Station nga nahinabi sa Superbalita Cebu, nagkanayon nga ang duha ka mga gunman nga nag-bonnet, nagsakay sa motorsiklo.

Pag-abot sa mga killer, ang magtiayon diha sulod sa ilang payag, niduol ang usa sa mga gunman ug diretsong namusil.

Wa na masuta kon asa padulong ang killer.

Matod ni Guilleran nga upat ka samad sa dughan ang naangkon ni Rosebella.

Unom sab ka kabhang sa bala narekuber sa crime scene.

Sumala ni Guilleran nga gisubay na nila karon ang motibo sa krimen nga may kalambigitan sa sungi sa yuta.

"Caretaker man gud ni sila sa yuta diha sa ilang lugar. Mao ni sulti sa anak nga posibling dunay kalambigitan kining maong isyu," dugang ni Guilleran. (GPL)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

47 ka bus gikuha gikan sa Cebu City

Posted: 30 Jun 2021 07:01 AM PDT

Giawhag ni Konsehal James Cuenco ang mga operator sa tradisyonal nga public utility jeepney (TPUJ) sa pagproseso sa ilang Balik Pasada permit aron sila subling makapamasahero.

Kini human nga 47 gikan sa 172 ka mga bus nga nagbiyahian sa Cebu City ningbiya na aron mobalik sa ilang naandang rota sa lalawigan sa Sugbo.

Ang Cebu City adunay kapin o kulang 600 ka mga TPUJ nga nagbiyahian sa lainlaing rota sa dakbayan sa pagkakaron.

Si Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) 7 Regional Director Eduardo Montealto Jr. niingon nga gi-pull out ang mga bus gumikan sa mga modernized PUJ nga bag-ong nidagan sa Cebu City.

Sa kasamtangan, adunay 840 ka mga modernized jeepney ang gadagan sa Metro Cebu, mayoriya niini nagbiyahian sa dakbayan sa Sugbo. Pipila lang ang nahimutang sa lalawigan.

Matod pa ni Montealto nga ang Region 7 nagkinahanglan og 4,000 ka mga modernized jeepney para makaatiman sa mga panginahangpan sa riding public.

Gitug-an sa pangulo sa LTFRB 7 nga wala pa siya mahibawo hangtod kanus-a magpabilin ang mga bus sa Cebu City sanglit magdepende kini sa panginahanglan sa lalawigan sa Sugbo.

Samtang gipahibawo ni Montealto nga kutob nalang gahapon, Hunyo 30, ang libreng sakay nga gipasiugdahan sa Department of Transportation (DOTr).

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Inahan pasakaan og kasong child abuse sa NBI 7

Posted: 30 Jun 2021 07:01 AM PDT

Ipaubos sa psychological evaluation ang 2-anyos nga batang lalake nga giingong gipasuyop sa iyang inahan og shabu samtang magsesyon kauban ang mga durugista sa drug den sa Barangay Mambaling, Siyudad sa Sugbo.

Kini maoy gipahibawo ni National Bureau of Investigation (NBI) 7 Renan Oliva sa mga tigbalita sa Hunyo 30, 2021.

Ang iyang buhatan nipadala og suwat sa Department of Social Welfare and Development (DSWD-7) kon asa gikostudiya ang mga bata aron pagsuta sa kasamtangan nga kahimtang sa pangisip sa bata ug pagpalawom pa sa imbestigasyon.

Ang lakang nahisubay sa gikatakdang kaso nga Republic Act (RA) 7610 kun Special Protection of Children Against Abuse, Exploitation and Discrimination Act nga ipasaka batok sa inahan sa bata.

"Atong gi request for psychological evaluation ato nga bata kay we need that in filing the case of the mother for child abuse," matod ni Oliva.

Atol sa subling pakisusi sa mga suspek nga natanggong sa prisohan, gibutyag ni Jakyl Panoril nga gawas sa 2-anyos ug walo ka buwan nga anak niini, anaa pay giingong laing anak ang inahan nga napasagdan na usab.

"Mao bitaw to nga ang mga bata lain kaayo, murag hubakon gani magkagalkal tungod sa aso kay mahanggap niya kay close man to didto," matod ni Panoril, kinsa nadakpan sa operation sa NBI ug DSWD sa drug den sa Barangay Mambaling.

APEKTADO

Si Dr. Rene Obra, psychiatrist ug kanhi hepe sa Behavioral Science sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VSMMC), nagkanayayon nga ang sayo nga exposure sa bata sa methamphetamine o shabu moresulta sa di maayong epekto sa pangutok.

"Kon too much dopamine ang naa nag circulate sa atong brain, this can alter the physiological functioning. So, maka boost ni siya og delusional dysfunction pero dili pa ni ma manifest sa bata,"matod ni Obra.

Subay sa saktong paagi sa pag amuma sa usa ka bata, giawhag ni Obra nga i-breastfeed ug pakan-on sa insakto ug masustansyang pagkaon.

Pasabot pa niya nga ang unang upat ka tuig sa bata mao ang formative years ug most vulnerable.

"The first four years sa bata ang most vulnerable and this will dictate or be the guide of what kind of person that he or she. This child will grow old. Let us not give something that is detrimental to the physical and psychological development of the child. Give food and vitamins, not shabu, because at an early age, you are already destroying the future of the child," matod ni Obra.

Sugyot sa doktor nga ipaubos sa neuropsychiatric test ang inahan sa bata aron masuta ang mental state niini. (ANV)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Human sa tulo ka semana nga pahuway, Labella mobalik na

Posted: 30 Jun 2021 07:00 AM PDT

Mobalik na sa iyang trabaho si Cebu City Mayor Edgardo Labella human sa tulo ka semana nga pagpahuway aron makapaalim sa epekto sa sepsis.

Ang sepsis usa ka reaksyon sa lawas kun epekto sa usa ka balatian, sama sa infection.

Si Labella nipatawag kagahapon ni City Administrator Floro Casas Jr., ug iyang kaalyado nga si Metro Cebu Water District (MCWD) Board chairman Jose Daluz III para sa ilang pagabuhaton sa pagbalik og trabaho karong adlawa, Hulyo 1, 2021.

"Lunch meeting with Mayor Edgar Colina Labella & Atty. Joey Daluz before the Mayor returns to work tomorrow, July 1," post ni Casas sa iyang Facebook account.

Si Daluz ug Casas gipatawag ni Labella sa iyang pinuy-anan sa Barangay Bacayan sa Miyerkules sa udto aron hisgotan ang mga programa ug proyekto sa Cebu City.

Ang chairman sa MCWD nagkanayon nga usa sa iyang nahisgotan atubangan ni Labella mao ang abunda nga suplay sa tubig sa barangay Budlaan ug Tagbao nga dako na og ikatabang sa suplay tubig sa dakbayan.

Ang duha pulos mga bukirang barangay sa dakbayan.

Si Daluz niingon nga dako og gikinahanglang salapi ang pagkuha sa tubig gikan sa duha ka mga tinubdan sanglit nagkinahanglan pa kini og dam nga magsilbing pundohanan sa tubig.

Labing dako og gasto mao ang piping gumikan sa gilay-on niini gikan sa kinapusoran sa siyudad diin.

Ang Cebu City, ubos sa liderato ni Labella, motabang sa MCWD para mapatuman ang proyekto. (PAC)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Docast gihatagan og show cause order

Posted: 30 Jun 2021 06:56 AM PDT

Nangayo si acting Mayor Michael Rama og pagpasabot gikan sa Docast Construction and General Supply gumikan sa giingong ilang kapakyas sa pagsunod sa kontrata tali sa Cebu City Government niadtong Pebrero 16, 2021.

Usa ka memorandum to explain ang giluwatan ni Rama bahin sa nalatid sa purchase order no. 080 nga gikinahanglan nga adunay usa ka ektarya nga yuta nga magsilbing motor pool sa kompaniya sud sa dakbayan.

Dunay sanitary landfill sulod usab sud sa dakbayan nga dunay environmental compliance certificate (ECC), transfer station sa south ug north districts, ug waste to energy facility nga dunay ECC.

Dunay weight bridge facility ug dili mominos 50 ka garbage trucks, dunay global positioning system (GPS) ang hauling equipment nga may audio controller, bulldozer (D155), CAT 988 Payloader ug PC 450 excavator.

Ang show cause order ni Rama niingon nga base sa ilang inspeksyon sa Inayawan transfer station, wa masunod ang nalatid sa kontrata.

Usa ra ka transfer station ang naa sa south ug dili iya sa Docast nga giingong sub-standard ug walay transfer station sa north.

Matod sa report, aduna lay 13 ka trucks ug layo ra sa minimum nga 50 nga nalatid sa kontrata ug giingong wala makabayad sa P18 milyones nga bayranan ang Docast ngadto sa landfill nga gipanag-iya sa ARN Central Waste Management gikan niadtong Marso hangtod sa Mayo ug balanse nga kapin P1 milyon sa tuig 2020.

Si Rama nihatag og 48 oras ngadto ni John Javier, ang proprietor sa Docast Construction pagtubag sa show cause order nga adunay notaryo aron ilang mapasabot ang ilang habig labot sa maong pasangil.

"Failure on your part to comply with this directive shall be deemed a waiver, hence, the Cebu City Government shall resolve the issue based upon the merits on record," padayag sa suwat ni Rama.

Ang landfill sa Barangay Binaliw wala na nidawat sa basura gikan sa Docast nga maoy hauler sa Cebu City Government gumikan sa giinngong milyunes nga wala nila mabayri diin ang ARN Central Waste Management nihatag og 10 ka adlaw nga mapupos sa sunod semana sa pagsulbad sa maong problema. (PAC)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

2K natabangan sa e-patrol sa LTO Bohol

Posted: 30 Jun 2021 06:49 AM PDT

Ang Land Transportation Office (LTO) 7 nitabang sa 748 ka mga indibiduwal gikan sa lalawigan sa Bohol aron makabaton og driver's license.

Si Regional Director Victor Caindec sa LTO-7 nagkanayon nga ang mga kliyente nakadawat na sa ilang Theoritical Driving Course ilawom sa libreng programa sa ahensiya.

Gamit ang e-Patrol services sa LTO-7 nisugod sa ilang programa sa primerong buwan sa Hunyo, 2021.

Ang mga nakabenepisyo nagagikan sa lungsod sa Panglao 339, Dauis 113 ug Ubay 296 ka graduates.

Sa laing programa sa LTO 7, niabot na og 2,130 ka mga indibiduwal ang naserbisyohan sa e-Patrol gikan gihapon sa maong mga lungsod.

Kini sama sa vehicle registration ug renewal, student permit issuance ug printing sa driver's license nga adunay lima ka tuig nga validity. (PAC)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

47 anyos nga ginang giatangan, gipatay

Posted: 30 Jun 2021 06:49 AM PDT

NAMATAY diha-diha ang usa ka 47 anyos nga ginang human pusila sa alas 3:30 sa hapon sa Miyerkules, Hunyo 30, 2021 sa usa ka wa pa mailhing mamumuno sa hilit nga dapit sa sityo Sangi, Barangay Guadalupe, Dakbayan sa Carcar.

Si Leonora Fellica Fuentes, 47, minyo, nagpuyo sa nahisgutang dapit naglakaw nga nagpayong dihang gipusil.

Sa pasiunang imbestigasyon sa kapulisan, si Fuentes niabag sa usa ka survey sa luna sa yuta sa wa pa ang pagpamusil.

Samtang nag-inusara nga naglakaw sa lugar nga dunay daghang kahoykahoy, gipusil sa killer sa makadaghan si Fuentes, kinsa naigo sa nagkadaiyang bahin sa lawas. (GPL)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Lapu-Lapu mipadayon sa pamakuna

Posted: 30 Jun 2021 06:31 AM PDT

Wala mahunong ang pagmakuna sa dakbayan sa Lapu-Lapu kalabot sa coronavirus disease 2019 (Covid-19).

Kini human nga nakakuha na usab sila og laing 3,000 ka doses sa Sinovac nga bakuna gikan sa Department of Health (DOH) 7 kagahapon, Hunyo 30.

Matod ni Grace Mary Carungay, ang City Epidemiological and Surveillance Unit Officer sa dakbayan, nga sa wala pa ang 3,000 ka bag-ong doses sa DOH-7, nameligro unta nga mahunong ang ilang pagpamakuna human nga gamay na lang og subra ang unang 4,000 ka doses nga ila usab nga nadawat gikan sa DOH-7.

Una niini ang kagamhanan nakadawat og 11,000 ka doses sa Pfizer nga nahurot na usab pagturok sa mga Oponganon niadtong Hunyo 25, Biyernes.

Hinuon, iyang gibutyag nga gamay ra usab ang 3,000 ka doses sa Sinovac nga ilang dugang nadawat ug gikatakda na usab sila nga mo-request sa DOH 7 aron dili mahunong ilang pagpamakuna sa mosunod nga adlaw. (GCM)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Editoryal: Naa sa pagpatuman

Posted: 30 Jun 2021 06:27 AM PDT

Ang usa ka paagi masukod kon maayo ba kini pinaagi sa iyang epekto. Sa kombate batok sa coronavirus disease (Covid-19), masukod kon epektibo ba o di ang usa ka pamaagi pinaagi sa pagtan-aw sa kadaghanon sa mga nagpositibo ug kapaspas sa pagpaminos ug pagpugong sa pagsulbong sa mga kaso.

Sukad sa Hulyo 2020 hangtod karon, ang Lalawigan sa Sugbo ubos na sa modified general community quarantine (MGCQ). Nagpasabot kini nga ang Sugbo malampuson sa pagpugong sa pagkuyanap sa Covid-19 sa kalungsoran ug mga siyudad ubos niini.

Bisan tuod kon nidaghan ang mga lungsod nga nasudlan sa Covid-19, apan nasanta ang pagkuyanap niini sa mga lokalidad. Kay ang mga local government unit (LGU) dali nga naka-isolate sa mga pasyente ug gidala sa mga pasilidad.

Ang hangyo ni Gobernador Gwen Garcia sa National Inter-Agency Task Force (NIATF) nga hatagan og kahigayunan ang Sugbo sa pagpatuman sa iyang ordinansa alang sa mga overseas Filipino workers (OWF) ug returning overseas Filipino (ROF) makatarunganon di lang tungod sa tawhanong konsiderasyon, kon di, mas maayo kini kay sa nasudnong protocol.

Makaduha i-swab test ang usa ka OFW ug ROF sa Sugbo. Una sa pag-abot, ug ikaduha sa ikapito ka adlaw. Sa pag-abot pa lang, mahibaw-an na kon duna ba siyay dala nga kagaw o wala. Kon wa man mabantayi sa unang test, adto na kini sa ikaduha.

Di usab matawag nga lugak ang health protocol nga gipatuman sa Lalawigan kay makaduha man ang test. Mandatory o pugsanay sab ang isolation bisan magnegatibo sa unang swab test. Hain diay ang lugak niana?

Kon lugak ang monitoring sa mga kaso sa Covid-19, nganong nagpabilin man nga ubos ang mga kaso sa Covid sa Sugbo? Nganong wa man makakatap ang lainlaing mga variant gikan sa abroad dinhi sa Sugbo? Kay epektibo ang pagpatuman sa protocol.

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Nalzaro: Walk-ins atimanon gyud

Posted: 30 Jun 2021 06:26 AM PDT

Ang atong mga opisyal sa gobiyerno, apil na mi sa media, nagsige og awhag sa katawhan nga magpabakuna batok sa Covid 19. Apil na gani ang paghatag og freebies o pahalipay sama sa discount sa mga establisemento aron lang maingganyo ang katawhan nga magpabakuna. Giapilan na usab og pagpanghulga sa Presidente nga ipadakop kadtong magdumili sa pagbakuna. Si Cebu City Mayor Mike Rama mihulga nga dili makadawat sa ilang bonus ang mga kawani sa City Hall nga dili magpabakuna.

Daghan na baya ang magpabakuna. Apan ang problema kay mahunong usahay gumikan sa kakuwang sa supply gikan sa nasudnong kagamhanan pinaagi sa Department pf Health (DOH). Mas maayo nga magpundo una og bakuna ang kagamhanan aron dili na mahunong ang pagpamakuna.

Ikaduhang rason nganong daghan ang nagdumili sa pagpabakuna gumikan sa polisiya sa vaccine boards sa local government units nga balibaran ang walk ins. Kana bang moadto sa vaccination centers bisan wa magpa-rehistro online. Kasagaran sa mga vaccination site dili modawat og walk in kay magdasok kuno ang mga tawo nga wala ma-schedule. Sayop man na. Miadto na sila sa vaccination sites, buot ipasabot nga gusto ug boluntaryo na silang magpabakuna. Unya balibaran pa?

Ang uban kanila mi-absent sa trabaho, mipalta sa ilang panginabuhian aron moadto sa vaccination site kay magpabakuna. Unya inig abot, balibaran kay walay marehistro. Kinahanglan nga i-accommodate gihapon sila pero dili lang priority. Dili na na sila papaulion kon dili mabakunahan kay kon balibaran, ang uban nila dili na mobalik. Kapuyan na. Bisag ako siguro, absent ta sa trabaho, walay suweldo, unya balibaran lang ta.

Aduna na may memorandum ang DOH kabahin sa walk in apil sa priority groups ug magsilbing substitutes sa mga tawo nga rehistrado nga dili motunga. Matod pa sa DOH memorandum niadtong Mayo 31, nga ang mga walk in gikan sa priority groups A1, A2,A3 ug A4 gikinahanglan nga dawaton aron dili mausik ang ilang oras ug mapaspas ang pagpamakuna. Ka-klaro ana. Pero naay uban nga vaccination sites mga gahi og ulo. Unya ang mga tawo maoy basulon kon dili magpabakuna. (bobbygnalzaro@gmail.com)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Barrita: Suweldo sensiyo

Posted: 30 Jun 2021 06:26 AM PDT

Usa ka trabahante sa usa ka pabrika didto sa kaulohan nakadawat sa iyang duha ka adlaw nga suweldo nga P1,056. Malipay na unta ang maong empleyado kay nasuweldohan na gud. Apan kinsay malipay kon ang imong suweldo sensiyo, tag singko sentabos ug diyes sentabos pa gyud?

Si Valenzuela Mayor Rex Gatchalian niadtong Martes niingon nga ang pagsuweldo sa maong kompaniya og sensiyo sa iyang trabahante usa ka "cruel and unusual labor practice" ug gusto siyang makig-atubang sa tag-iya mismo sa kompaniya, di kay representante lang.

Ngano man diay, di diay madawat ang sensiyo? Dili diay legal tender ang sensiyo? Sumala sa Korte Suprema, ang legal tender mao kini, "The currency which has been made suitable by law for the purpose of a tender of payment of debts. (Peralta v. Serrano, 110 Phil. 307, 1960).

Ang tanang kuwarta, papel de bangko man o sensiyo, nga gipagawas sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), pulos legal tender kay gigarantiyahan man kini sa gobyerno sa Republic of the Philippines. Busa, kon mao kini ang gamiton nga ibayad sa utang o obligasyon, publiko o pribado, kinahanglang pagadawaton.

Way limitasyon sa kantidad isip legal tender ang tanang currency notes nga giluwatan sa BSP. Apan mahitungod sa sensiyo, dunay limitasyon, tingali kay lisod iphon ug abtan ka'g siyam-siyam sa pag-ihap kon naglambigit kini og dako nga kantidad.

Ang BSP Circular No. 537, Series of 2006 (Pursuant to Section 52, Republic Act No. 7653 and Monetary Board Resolution No. 862 dated 6 July 2006), nagkanayon, "The maximum amount of coins to be considered as legal tender is adjusted as follows: (1) P1,000 for denominations of 1-Piso, 5-Piso and 10-Piso coins; and (2) P100 for denominations of 1-sentimo, 5-sentimo, 10-sentimo, and 25-sentimo coins."

Sa ato pa kon mobayad kag usa ka sentabo, singko sentabos, diyes sentabos ug 25 sentabos, matawag kining legal tender kutob sa P100. Kon mobayad ka og usa ka piso, singko pisos ug diyes pisos, ang legal tender kutob ra sa P1,000.

Dihay panahon nga nagnihit ang mga sensiyo kay gipundok kini sa mga negosyante aron ibaligya ngadto sa China kay mas mahal ang metal niini kay sa balor sa sensiyo. Ang ubang mga tag-iyag tindahan nagbutang og piso-piso nga automatic tubig machine (ATM) aron makakuha og sensiyo.

Dunay nangutana, apil na niini si Ariel Antepuesto sa lungsod sa Barili, kon unsay gidaghanon sa kuwarta nga anaa karon sa sirkulasyon. Sumala sa bsp.gov.ph, hangtod sa Hulyo 31, 2020, adunay 4.1 ka bilyon ka papel de banko nga balor og P1.7 ka trilyon ug 34.8 ka bilyon ka sensiyo nga balor og P46.3 ka bilyon. Way labot niini ang mga commemmorative notes and coins.

Nahibawo mo kon unsa nga denomination sa kuwarta ang kasagaran nga gigamit? Ang P20 nga papel de bangko. Busa gihimo kini karon nga sensiyo kay dugay man madaot ang sensiyo kay sa papel de bangko. Pero ang tanang kuwarta, sensiyo ug papel de bangko, dunay tawo. Mao na nga ingon sa taga Cabadiangan, maayo pa ang kuwarta kay dunay tawo, ang tawo way kuwarta. - edbarrita@gmail.com

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Tambagi ko Noy Kulas: Di momabdos Noy Kulas

Posted: 30 Jun 2021 06:22 AM PDT

Dear Noy Kulas,

Tagoa lang ko sa ngan nga Riel, 35 anyos na. Naa koy kapuyo nga manghod nako og five years. Three years na ming gapuyo but wa mi makaanak. Sa among pagpa check-up, siya ang dunay deperensya ug kinahanglan nga atimanon og maayo.

Naa ra mi sa ilaha magpuyo kay dako ang ilang balay. So, wa sila kahibawo nga nagka close mi sa iyang manghod. Unya kay pandemic man, naa ra sa balay nag work from home while ang akong partner mo work kay need nila moadto sa working place, nagkasuod mi ug nagkauyab. Kawat kawat ang amoa ug nibalhin ang akong feeling ngadto niya.

Nagplano mi nga magtaban ug dad-on namo ang iyang anak kay single mother ni siya. Ang among gitan-aw kon unsay reaction sa akong partner ug iyang pamilya. But love kaayo namo ang usag usa. Ako na lang ba kaha ni siyang pamabsudan aron masegurado nga akoa na siya? Tambagi ko, Noy Kulas.

RIEL

Riel,

Bisan tuod kon kitang mga lalake, sagad ha, di tanan, ganahan nga makabaton og anak, di himuon nga katarungan ang kapakyas sa babaye nga momabdos nga pulihan na. In the first place, wa mo siya panguyabi ug higugmaa tungod kay nakahuna-huna kang pamabdusan siya. You fall for her for who and what she is, momabdos man siya o di. Gawas nga masakitan siya ug iyang pamilya.

Mahimo ra man nga managop mo, but sa di pa na nimo buhaton, haiy maayo nga magminyo mong duha? Kay basin pa, ihatag sa Ginuo ang imong gipangayo nga anak. Kon di mahitabo, pagpanagop mo. Mao ni ang gibuhat sa akong mga higalang magtiayon nga wa na makaanak tungod sa lainlaing mga rason.

Timan-i, way imposible sa Ginuo.

NOY KULAS

rojval69@yahoo.com

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Kontrobersyal break-ups dunay third party o wala?

Posted: 30 Jun 2021 06:19 AM PDT

Sa inyong tan-aw dunay third party ang ilang break-ups? Nia ang timeline sa ilang love story ug kamo na lay judge sa pipila sa pinaka-kontrobersyal nga break-ups sa Philippine showbiz sa Ssssuper Ka!

RICO YAN UG CLAUDINE BARRETTO

Usa sa mga dakong balita sa Philippine showbiz ang kamatayon ni Rico Yan sa Dos Palmas sa Biyernes Santo, Marso 29, 2002 nga nahitabo pila ka semana human sa break-up nila ni Claudine Barretto. Gikumpirmar ni Claudine nga giimbitar siya ni Rico sa maong bakasyon apan mas gipili niya didto mokuyog sa pamilya sa iyang Ate Marjorie Barretto sa Subic, diin tua usab si Raymart Santiago. Si Claudine nakasal kang Raymart 2006 apan nipauli ra gihapon sa break-up pag-2013.

ANGEL LOCSIN UG LUIS MANZANO

Si Luis Manzano ug Angel Locsin unang nagbuwag tuig 2009 ug nagbalik 2014. Apan subling nagbuwag January 2016. Gikumpirmar nilang Luis ug Jessy Mendiola ang ilang relasyon July 2016. Si Jessy niangkon nga nagkasuod sila ni Luis dihang gilabanan siya niini gikan sa nahubog niadtong si Enrique Gil samtang luwan sila sa ayroplano atol sa "ASAP Live in London" pag-September 2015. "Wala akong magandang masabi so hindi na lang ako magsasalita," ang bugtong reaksyon ni Angel sa isyung third party.

NIKKI GIL UG BILLY CRAWFORD

July 28, 2013, gikumpirmar ni Billy Crawford sa The Buzz ang break-up nila ni Nikki Gil human sa lima katuig nilang relasyon. Gi-deny ni Billy nga dunay third party. Apan sa exclusive interview sa Cosmopolitan Magazine kang Nikki niadtong December 2013 iyang gikumpirmar ang pagpanglimbong tungod sa iyang kagustohang magpabiling birhen hangtod sa adlaw sa iyang kasal. July 24, 2014 gikumpirmar nilang Billy ug Coleen Garcia ang ilang relasyon. Nakasal sila Abril 20, 2018.

KARYLLE UG DINGDONG DANTES

Gikumpirmar sa Pep niadtong Oktubre 2008 ang break-up ni Dingdong Dantes ug Karylle. Gi-deny sa aktor nga dunay third party. Apan si Karylle sa Pebrero 27, 2015 episode sa It's Showtime niangkon nga nakasuway siya nga ma-two-timed sa iyang ex-boyfriend. Dihang gipangutana sa Pep si Dingdong sa iyang reaksyon matod sa aktor nga di siya gusto mag-assume sanglit wala man sad magngan ang aktres. Si Marian Rivera ug Dingdong opisyal nga niangkon sa relasyon Oktubre 2010. Nakasal sila December 30, 2014.

ANDREA TORRES UG DEREK RAMSAY

Tulo ka buwan human sa break-up ni Derek Ramsay ug sa iyang live-in partner for 6 years nauyab ni Derek si Andrea Torres atol sa ilang teleseryeng The Better Woman sa GMA. Opisyal silang niangkon September 2019. Pag-December ni-proposed dayon si Derek. Apan December 2020 ilang gikumpirmar nga wala na sila. Si Ellen Adarna ni-enter Enero 2021 ug pag-Marso 30 ni-proposed usab dayon si Derek kang Ellen, usa ka buwan human nila gikumpirmar nga sila na.

BEA ALONZO UG GERALD ANDERSON

Nagbuwag si Bea Alonzo ug Gerald Anderson-July 2019. Ang giingong third party si Julia Barretto nga parehong gi-deny ni Gerald ug Julia. Marso 10, 2020 unang gipaambit ni Julia sa social media ang bahin sa iyang special someone. Oktubre-spotted si Julia sa bag-ong gibuksang resort ni Gerald sa Zambales. Apan Marso karong tuiga lang gikumpirmar ni Gerald ang ilang relasyon sa interbyu ni Boy Abunda. Ang tsismis bahin ni Julia ug Gerald nagsugod dihang gihimo pa nila ang 2019 film "Between Maybes."

SCOTTIE THOMPSON UG PAU FAJARDO

Pinaka nag-viral nga break-up karong tuiga ang PBA star Scottie Thompson ug Pau Fajardo human sa walo katuig nilang relasyon. Niadtong Bag-ong Tuig makita pa sa YouTube nga malipayong nag-propose si Scottie kang Pau nga gitambongan sa ilang mga pamilya. Apan sa wa damha nagpakasal si Scottie niadtong June 21 sa laing babaye nga duha pa lang ka buwan niya nahimong hinigugma.

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Pagmugna og usa ka tribubalakulto sa tulo ka magbabalak

Posted: 30 Jun 2021 06:18 AM PDT

DR. MELQUIADITO M. ALLEGO

Dreamhouse, Walker, Louisiana, U.S.A.

Usa kini ka esperilak nga ideya nga makapalambo ug makapatabunok sa natad sa Katitikang Bisaya.

Sa sayong katuigan sa 1960, sa estudyante pa ako sa medisina sa Southwestern University (SWU) nahimamat ko ang usa ka mapaniiron nga klasmet, si Urias Alcantara Almagro (taga Dalaguete, Cebu) ug ang usa ka eskolmet, si Renato Estela Amper (taga Boljoon, Cebu.) Aduna silay lapis ug papel sa bulsa nga gadip-ig sa ilang kasingkasing. Namatud-an namo nga kaming tulo adunay komun nga trato o uyab nga mao ang 'Balak.' Natawo ang 'Triple A' kun Allego-Amper-Almagro o MELRENURI (Melallego-Renamper-Urialmagro).

Ang 'Triple A' o MELRENURI maoy prekursor sa ALBICALARIVI Poetry Group nga mismo prekursor sab sa Bathalan-ong Halad sa Dagang (BATHALAD).

"Birds of the same feather flock together." Nag-anam kadaghan ang mga masaaron ug batan-ong magtatampo sa KABISDAK nga ugba ni Michael Obenieta, 2021 UMPIL awardee sa Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas para sa Sebwanong Tula. Nagbakasyon ang mga 'Balakista' ni kanhi Bisaya awardee Romeo Nicolas Bonsocan.

Ang tulo ka magbabalak-magsusulat nga pupareho og estilo, idolo o disipulo, maghimo og 'tribubalakulto' o 'triumvirate.' Pananglitan: LAMELKEV (Lam Ceballos-Mel Allego-Kevin Lagunda); ESTMERCOR (Ester Tapia-Merlie Alunan-Corazon Almerino); ESTERLHOP (Ester Tapia-Erlinda Alburo-Hope Yu).

Dunay duha o tulo ka magbabalak nga kanunay magkuyog pagsulat ug pagbasa ug parehog mga idolo sa pamalak: LAMELERN (Lamberto Ceballos-Mel Allego-Ernesto Lariosa); RICMICMIC (Richel Dorotan-Michael Kenneth Ababa-Michael Florentino); JUNRICMEL (Junne Canizares-Ric Baladjay-Melquiadito Maambong Allego).

Angay ugbahon ang TRIBUBALAKULTO nga makapadasig sa mga magbabalak-magsusulat sa pinulongang Bisaya-Sugboanon. Tamdi kining pagbahig sa mga magbabalak nga namugna:

Damlag-Buntag Batan-ong Magbabalak (edad 15-30).

Karon-Buntag Magbabalak (edad 31-60).

Tadhang Gurang Tigulang Magbabalak (edad 61-90). ###

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Balak: Nag-uros-uros ang gugma ko kanimo

Posted: 30 Jun 2021 06:18 AM PDT

CHITO E. GERMINO

Paknaan, Mandaue City, Cebu

Higugmaa ako ibutyag kini

Manglupad kita ako kuyogi.

Ang gugma ko daw hangin

Kilas ug kiraw ug matulin.

Parayeg kanako taman sa ginhawa

Tagbawa ko nga uhaw sa imong gugma.

Kahidlaw sa kasingkasing atong ibuga

Ayaw pugngi ang hangin kon molupad ta.

Sa init nga hapuhap mo sa dughan ko

Mananoyng huni akong madunggan.

Sa katam-is sa halok mo sa ngabil ko

Mabati ko ang kasadya sa kalibutan.

Sama sa dahon sa sanga nagbitay

Kapyot sa mga bukton ko, Inday!

Samtang ang hangin mohuros

Gugma ko kanimo nag-uros-uros!

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Balak: Sungkod

Posted: 30 Jun 2021 06:14 AM PDT

LAMBERTO G. CEBALLOS

Ilaya, Cawayan, Dalaguete, Cebu

Nobentay tres na ang edad ni Lolo Tasyo

Hinay na ang mga lakang subay sa agianan.

May sungkod hinatag sa anak niyang si Goryo

Suportar sa mga tiil di matakilpo sa dalan.

Daghang mga anak kini si Lolo Tasyo

Mao nga daghan usab ang iyang mga apo.

Nangaminyo ang mga apo ni Lolo Tasyo

Ug midaghan ang nagdala sa iyang apelyido.

Bisan tiguwang na kaayo si Lolo Tasyo

Malipayon gihapon siya nga tawo.

Daghan na siya og mga apo sa tuhod

Daghan na siyag lig-ong mga sungkod.

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Gilas gustong maleksyon sa sa 2021 OQT

Posted: 30 Jun 2021 06:14 AM PDT

Ning pagsuwat, wala pa masayri ang resulta sa pagpakigkombati sa Gilas Pilipinas sa host Serbia sa Fiba Olympic Qualifying Tournament apan naglaom nang daan ang kampo sa mga Pinoy nga dakong leksyon ang ilang makat-unan sa kompetisyon.

Ang panagsangka sa Gilas Pilipinas ug Serbia nakaeskedyul sa alas 2:15 sa kadlawon sa Hulyo 1, 2021 (RP time).

Sa sunod nilang tahas sa OQT, ang Gilas Pilipinas makigbatok sa Dominican Republic karong Hulyo 2, 2021 sa alas 2:30 sa kadlawon (RP time).

Wala maglaom ang batan-ong puwersa sa Gilas Pilipinas nga makalangkat og kadaugan sa kompetisyon hilabi na batok sa No. 5 ranked sa kalibutan nga Serbia ug mas mahinungdanon kanila ang leksyon nga ilang makat-unan nga puwede nilang magamit sa ugma damlag.

Ang batan-ong Pinoy nga higante nga si Kai Sotto, kinsa usa sa mga pambato sa Gilas Pilipinas, nagkanayon nga mao kini ang usa sa iyang mga pangandoy, ang makarepresentar sa Pilipinas sa world stage.

"For me, it's one of my top dreams just to represent my country and to play in this kind of arena, this kind of atmosphere. This tournament, it's just a dream come true," asoy sa 19 anyos ug 7'3" nga basketbolista sa interbyu sa Spin.ph.

Si Sotto nagpanikad na nga makat-on og leksyon sa kompetisyon nga iyang magamit alang sa padayon niyang paggukod sa labing dako niyang pangandoy – ang makaduwa sa National Basketball Association (NBA).

"I feel grateful to be part of this team, to be part of such an amazing tournament," dugang ni Sotto. (ESL)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Magsayo apil sa undercard

Posted: 30 Jun 2021 05:54 AM PDT

Nahatagan og katumanan ang damgo ni Mark "Magnifico" Magsayo nga moaway sa undercard ni Manny Pacquiao, kinsa gikatakdang mosakbang ni undefeated ug world champion Errol Spence sa Agusto 21, 2021 sa T-Mobile Arena sa Las Vegas, Nevada.

Niini, hugot nang nagbansaybansay ang kanhi sakop sa nasira nga ALA Boxing Stable sa Wildcard Gym sa Los Angeles, California.

Wa pa gibutyag kon kinsa ang makontra ni Magsayo kinsa wala pay pildi sulod sa 22 ka away nga may 15 ka knockouts.

Ang lumad nga taga Tagbilaran City nga nagbase na karon sa Amerika, nakapakita og aksyon niadtong Abril 10 sa Mohegan Sun Casino, Uncasville diin iyang gi-knock out si Pablo Cruz (21-4) sulod sa fourth round.

Kini maoy ikaduhang away ni Magsayo sa Amerika human sa iyang split decision nga kadaugan batok ni Rigoberto Hermosillo niadtong Oktubre 2020 sa Microsoft Theater sa Los Angeles.

Sa iyang blog, si Magsayo mipadayag sa iyang kahinam nga iyang ikadungan og ensayo ang iyang idolo nga si Pacquiao, kinsa gikatakdang moabot sa Amerika sa Hulyo 3, 2020 alang sa hugot niining preparasyon.

Gawas kang Magsayo, laing duha ka mga Pinoy ang nalakip usab sa undercard. Kini mao sila si Genisis Libranza ug Vincent Astrolabio. (JBM)

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

Migallen: Donaire nagtinalawan; nahadlok ni Casimero?

Posted: 30 Jun 2021 05:54 AM PDT

Duna man tuod midepensa apan ubay-ubay usab ang nakasaway ning hulga ni World Boxing Council (WBC) bantamweight champion Nonito "The Filipinno Flash" Donaire nga moatras sa iyang away batok ni Johnreil "Quadro Alas" Casimero nga gikatakda karong Agusto 14, 2021 sa Carson, California.

Nahitsas na unta ang kasabutan sa makasaysayon nga panagsangka apan tungod sa binayloay og mga pulong nga na-post sa social media, kalit lang milubad ang kampo ni Donaire.

Mora ba og nangita og rason aron lang di mahinayon ang gikahinaman nga away nga maoy labing una untang mahitabo sa kasaysayan sa boxing nga pulos Pinoy boxers ang mag-abot sa usa ka unification fight.

Nagsugod ang kasungian sa dihang ang igsuon ni Johnreil nga si Jason, sa usa ka vlog, misaysay nga si Donaire kaniadto nahadlok nga makig-sparring ni Johnriel--butang nga gipanghimakak ni Rachel, ang asawa ug manager ni Donaire.

Miulbo ug miinit ang binayloay og mahait nga pulong human nga gialegahan sa kampo ni Casimero nga dili gusto si Donaire nga magtinagalog.

Hangtod nga niabot sa puntos nga mi-demand ang 38-anyos nga Donaire nga kinahanglan mopaubos ang 31-anyos nga Casimero sa drug testing procedure sa Voluntary Anti-Doping Agency (Vada). Kay kon dili, aw, mo-withdraw sila sa maong away.

Si Sean Gibbons, presidente sa MP Promotions nga maoy naghupot ni Casimero, mibutyag nga nagpalista na sila sa testing program sa Vada.

Ang nakaapan kay dili motuo si Rachel kinsa nangangkon nga aduna siyay komunikasyon sa maong ahensiya.

Napamatud-an siguro nga tinuod ang gisulti ni Gibbons, nangita na sab og laing rason ang kampo ni Donaire.

Mi-demand na usab kini nga mangayo og pasaylo si Casimero ngadto kanila tungod sa unang pamahayag niini nga nakadaot sa reputasyon sa iyang pamilya.

Nanghambog pa si Donaire nga siya ang magbuot ug kinahanglan motuman si Casimero sa iyang mandar kay siya ang responsabilidad nga mahitabo ang away.

Di siya mabalaka kon di kini mahinayon kay daghan siya og kapilian nga iyang makontra.

Pastilan. Nagbinabay man ni si Donaire. Kanang thrash talk sa dili pa ang away, makaayo na sa promotion. Paagi na sa pagbaligya sa card.

Sayod na si Donaire niini kay dugay na gud siya sa pamoksing. Kon dili mahinayon ang away tungod sa iyang pag-atras, makadaot ni sa iyang legasiya. Mahulagway nga nahadlok siyang Casimero. Nitalaw.

"I want to fight the best fighter in my division, and it's my dream to become the undisputed champion," pasiatab ni Donaire sa matag interview.

Unya unsaon ni niya pagkab-ot kon mahadlok siyang Casimero. Sa gikaingon ko na, maguba ang iyang legasiya ug magusbat usab ang iyang reputasyon sa pamoksing. jun.migallen22@gmail.com

This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now

at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)

End of Summer Sale ☀️😎

20% OFF Inside!🤯 ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏  ͏...